Ekstrem Sporu Yapan Bireylerin Risk Alma ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin İncelenmesi

Özet

Bu çalışmanın amacı, farklı ekstrem sporuyla uğraşan bireylerin risk alma ve yaşam kalitesi düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesidir. Çalışmanın grubunu Doğu Anadolu bölgesinde en az bir kez yarışma deneyimi olan 156’sı (%89.1) erkek, 19’u (%10.9) kadın toplam 175 katılımcı oluşturmaktadır. Veri Toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu (yaş, cinsiyet, spor yapma yılı, çocuk sayısı, sporu hangi amaçla yapıyorsunuz), kişilerde risk alma davranışlarını ölçmek için ilk olarak   ilk olarak Weber ve diğ. (2002) tarafından geliştirilen, Blais ve Weber (2006) tarafından kısa formu oluşturulan Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması Dinç ve Tez (2019) tarafından hazırlanmış olan, alt boyutlarında etik, sosyal, sağlık/güvenlik, rekreasyon ve finansal alanları içeren “DOSPERT (A-Domain-SpecificRisk Taking) ölçeği ile DSÖ tarafından geliştirilen geçerlik ve güvenirliği Eser ve diğerleri (1999) tarafından yapılan genel bedensel, psikolojik, sosyal, çevresel alt boyutlarından oluşan “Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kısa Formu Türkçe Versiyonu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde normallik testi yapılmış verilerin normal dağılım göstermediği görüldüğünden non-parametrik testlerden ikili karşılaştırmalar için Mann Whitney-U testi ile ikiden fazla karşılaştırmalar için Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarında cinsiyet ve sporu hangi amaçla yapıyorsunuz değişkenlerine göre risk alma ve yaşam kalitesi alt boyutlarında anlamlı farklılık görülmemiştir(P>0.05). Yaş değişkenine göre risk alma alt boyutlarından sosyal ve finansal 18-30 yaş lehine anlamlı farklılık görülmüştür (p<0.05). Sporun yapıldığı yılla göre yaşam kalitesi alt boyutlarından bedensel, sosyal ve çevreselde 4-6 yıl yapanlar lehine anlamlı farklılık görülmüştür (P<0.05). Çocuk sayısına göre ise risk alma alt boyutlarından sosyal, finansal ve rekreasyonda çocuğu olmayanlar lehine anlamlı farklılık görülmüştür (P<0.05). Sonuç olarak, Ekstrem spor yapanların spor yapma yıllı ve yaşı arttıkça yaşam kalitelerinde artma olduğu, risk almada ise düşüş olduğu söylenebilir.