Psikolojik Gerilim ve Psikolojik Beceriler: Elit Dövüş Sporcuları Üzerine Bir Çalışma
Özet Görüntüleme: 69
/ 
PDF İndirme: 53
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14567638Anahtar Kelimeler:
Sporcu, Psikolojik Gerilim, BeceriÖzet
Bu çalışmanın amacı, dövüş sporcularının psikolojik gerilimlerinin psikolojik becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma kapsamında, son beş yıl içerisinde Türkiye şampiyonasına katılmış muaythai ve kickboks branşlarında mücadele eden ve aktif olarak spor yaşantısını sürdüren 212 sporcu, basit tesadüfî örnekleme yöntemiyle seçilerek çalışmaya dâhil edilmiştir. Verilerin toplanmasında, araştırmacılar tarafından oluşturulmuş kişisel bilgi formu ile literatürde yer alan psikolojik gerilim ve sporcu psikolojik beceri ölçekleri kullanılmıştır. Katılımcıların psikolojik gerilim ve psikolojik beceri ölçeklerinden elde ettikleri skorlar arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson korelasyon testi uygulanmış, psikolojik gerilimin psikolojik beceriler üzerindeki etkisini değerlendirmek amacıyla ise basit regresyon analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, katılımcıların psikolojik gerilim düzeylerinin yüksek olduğu, buna karşın psikolojik beceri düzeylerinin ortalamanın üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, psikolojik gerilim ile beceri düzeyleri arasında düşük düzeyde negatif yönlü bir ilişki olduğu ve psikolojik gerilimin psikolojik becerileri yordadığı saptanmıştır. Bu durum, dövüş sporlarının yüksek gerilim yaratan doğasının, sporcuların psikolojik becerilerini baskıladığı ve bu becerilerin optimal düzeyde kullanılmasını zorlaştırdığı şeklinde yorumlanabilir. Kickboks ve muaythai sporcuları, antrenman ve müsabaka esnasında yüksek düzeyde stres ve baskıyla karşı karşıya kalmakta; bu durum zamanla onların psikolojik becerilerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ancak, dövüş sporcularının zorlu koşullara uyum sağlayabilme kapasitelerinin yüksek olması, bu etkiyi nispeten sınırlayabilir. Bu sonuç, dövüş sporcularının psikolojik becerilerinin uzun vadede korunması ve geliştirilmesi adına, stres yönetimi ve gerilim azaltma tekniklerinin antrenman süreçlerine dâhil edilmesi gerekliliğini ortaya koyabilir.
Referanslar
Aksu, O. (2018). Karate sporcularının sürekli kaygı düzeyleri, duygusal zekâ ve kişilik özelliklerinin çeşitli değişkenlere göre belirlenmesi (Yayın No. 491277) [Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniverstesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Asıcı, E., & Uygur, S. S. (2017). Duygusal Öz-Yeterlik ve Affetmenin Algılanan Stres Düzeyini Yordayıcı Rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1353-1375.
Balcıoğlu, İ., & Doğrul, A. (2011). Profesyonel Sporcularda Stres. Turkiye Klinikleri Psychiatry-Special Topics, 4(3), 59-65.
Başer, E. (1996). Futbolda psikoloji ve başarı. Bağırgan Yayınevi, Ankara.
Bayraktar, B., & Kurtoğlu, M. (2004). Doping ve Futbolda Performans Artırma Yöntemler. T. Atasü, & İ. Yücesir (Eds.) içinde, Sporda Performans ve Performans Artırma Yöntemleri (s. 269- 296). İstanbul.
Bedir, D., Erhan, E., Şen, I., Bedir, F., & Yazıcı, A. G. (2017). The Effects of Basic Psychological Needs on Psychological Skills of Athletes. European Journal of Physical Education and Sport Science, 3(10), 356-366.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demiral, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara.
Çağlar, G. (2017). Kafkas halk oyunları sporcularının psikolojik beceri ve kaygı düzeylerinin incelenmesi (Yayın No. 680138). [Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Efek, E. (2021). Atletizm sporunun stres, atılganlik ve sportmenlik düzeyleriyle ilişkisi (Yayın No. 684235). [Doktora Tezi, Düzce Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Efek, E., & Yiğiter, K. (2022). Spor, Stres ve Sportmentlik. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 109-130.
Ercan, H.Y. (2013). Spor ve egzersiz psikolojisi. Nobel Yayın, Ankara.
Erhan, S. E., Bedir, D., Güler, M. Ş., & Ağduman, F. (2015). Sporcularin Psikolojik Becerilerini Değerlendirme Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik Güvenirlik Çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 59-71.
Güler, M.Ş. (2019). Kayak sporcularında kişilik özellikler psikolojik beceri ve algılanan stres arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 531130) [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Güvendi, Y. (2020). Milli güreşçilerin psikolojik becerilerinin tükenmişlik düzeyleri ile ilişkisi (Yayın No. 680138). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Kalkavan, A., Bayraktar, C., & Çelik, M. (2019). Doğa sporu antrenörlerinin etkili iletişim becerilerinin incelenmesi (Rize ili örneği). 3. Uluslararası Avrasya spor, eğitim ve toplum kongresi. Mardin.
Kesler, E. (2020). Elit güreşçilerde bilinçli farkındalık, sürekli optimal performans duygu durumu, spora katılım motivasyonu ve stres düzeylerinin incelenmesi (Yayın No. 625116) [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Lima, Y., Öz, N. D., Denerel, N., Özkaya, Ö., Senışık, S., & Rice, S. (2022). Validity and reliability of the Turkish Version of Athlete Psychological Strain Questionnaire (APSQ). Spor Hekimliği Dergisi, 57(3), 147-154.
Özel, Y., & Karabulut, A. B. (2018). Günlük yaşam ve stres yönetimi. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 48-56.
Öztürk, E. (2023). Savunma Sporu ile Uğraşan Sporcularının Müsabaka Öncesi Stres Düzeylerinin İncelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 7(1), 40-44.
Rice, S. M., Parker, A. G., Mawren, D., Clifton, P., Harcourt, P., Lloyd, M., ... & Purcell, R. (2020). Preliminary Psychometric Validation of a Brief Screening Tool for Athlete Mental Health Among Male Elite Athletes: the Athlete Psychological Strain Questionnaire. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 18(6), 850-865.
Rubaltelli, E., Agnoli, S., & Leo, I. (2018). Emotional Intelligence Impact on Half Marathon Finish Times. Personality and Individual Differences, 128(9), 107-112. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.02.034
Shaw, M. P., Peart, D. J., & Fairhead, O. J. W. (2017). Perceived Stress in University Students Studying in a Further Education College. ReseaRch in Post-comPulsoRy Education, 22(3), 442-452.
Smith, R. E., Schutz, R. W., Smoll, F. L., & Ptacek, J. T. (1995). Development and Validation of a Multidimensional Measure of Sport-Specific Psychological Skills: the Athletic Coping Skills Inventory-28. Journal of Sport and Exercise Psychology, 17(4), 379-398.
Sözen, H., Doğan, E., & Erdoğan, E. (2012). Farklı Branşlardaki Sporcuların Stres Düzeyleri ve Problem Çözme Becerilerinin Karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(9), 97-110.
Şahinler, Y. (2021). Sporcuların Psikolojik Beceri Düzeylerinin İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 8-18. Doi: 10.48133/igdirsbd.1008467
Ural, A., ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
Weinberg, R., Gould, D. (2023). Foundations of sport and exercise psychology. USA: Human Kinetics.
Yıldız, H. (2020). Taekwondo sporcularının psikolojik beceri düzeylerinin incelenmesi (Yayın No. 619037). [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Yıldız, M. E. & Erhan, S. E. (2019). Kış Sporu ile Uğraşan Sporcuların Psikolojik Becerilerinin İncelenmesi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 1(1), 24-32.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Uluslararası Holistik Sağlık, Spor ve Rekreasyon Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
